Περιγραφή

 Σύμφωνα με τα πρόσφατα δεδομένα του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών της ΚΛΙΜΑΚΑ, το 2024 καταγράφηκαν συνολικά 469 περιστατικά αυτοκτονίας στην Ελλάδα. Τα δεδομένα, τα οποία καταγράφονται σε πραγματικό χρόνο από την ΚΛΙΜΑΚΑ, αποκαλύπτουν σημαντικές τάσεις, παρέχοντας μια πληρέστερη εικόνα του φαινομένου που σε σημαντικό βαθμό εξακολουθεί, να παραμένει δυσνόητο, λόγω της υποκαταγραφής, που αγγίζει το 15%-20%.

Επιπλέον, στην Ελλάδα δεν υπάρχει κάποιο σύστημα καταγραφής των αποπειρών αυτοκτονίας που καταλήγουν στα νοσοκομεία, με δεδομένο, ότι πίσω από κάθε αυτοκτονία κρύβονται 20 έως 30 απόπειρες, σύμφωνα με στοιχεία.

Πρέπει, επίσης, να σημειώσουμε, ότι σύμφωνα με τα δεδομένα του Κέντρου για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας ένα ποσοστό που κυμαίνεται από 12% έως 16% στις ηλικίες μεταξύ 14 με 19 ετών αυτοτραυματίζεται ενώ γνωρίζουμε επιστημονικά, ότι ένα μέρος αυτού του ποσοστού θα οδηγηθεί στην αυτοκτονία, μελλοντικά.

Αναλυτικά τα στοιχεία:

• Φύλο: Η πλειοψηφία των αυτοκτονιών αφορά ακόμη μια χρονιά τους άντρες, οι οποίοι αναλογούν σε σχεδόν το 86% των περιστατικών, με τις γυναίκες να αποτελούν το 14% του συνόλου.
• Ηλικία: Τα δεδομένα του 2024 δείχνουν ότι υπάρχει διασπορά των αυτοκτονιών σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, με πιο έντονο το φαινόμενο στις ηλικίες 50-54 ετών, όπου καταγράφηκε το 13,2% των περιστατικών. Στις νεότερες ηλικίες, ιδιαίτερα στην ομάδα 20-24 ετών, καταγράφηκε το 8,3% των αυτοκτονιών, επισημαίνοντας την ανάγκη για ψυχική υποστήριξη και πρόληψη από νεαρή ηλικία. Επίσης, οι ηλικιακές ομάδες 60 ετών και άνω εμφανίζουν σημαντικά ποσοστά, με τα άτομα άνω των 80 ετών να αντιπροσωπεύουν το 9,6% των περιστατικών.
• Μεθόδοι Αυτοκτονίας: Από τις 469 καταγεγραμμένες αυτοκτονίες του 2024, οι κυριότερες μέθοδοι ήταν ο απαγχονισμός με 29% και ο αυτοπυροβολισμός με ποσοστό 25,8%.

Ιδιαίτερη προσοχή απαιτεί η μέθοδος της πτώσης, η οποία κατέγραψε ποσοστό 24,3%!

Εδώ, πρέπει να επισημάνουμε, ότι κρύβεται σημαντική υποκαταγραφή, καθώς η μέθοδος αυτή μπορεί να παραβλέπεται ή να καταγράφεται με λάθος αιτιολογία. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το ποσοστό της πτώσης θα μπορούσε να είναι ακόμη μεγαλύτερο αν υπήρχε πλήρης καταγραφή, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία της ενίσχυσης της παρακολούθησης και καταγραφής των περιστατικών αυτών.

• Γεωγραφική Κατανομή: Η Κρήτη διατηρεί τη θλιβερή πρωτιά στις αυτοκτονίες με ποσοστό σχεδόν 17%  ακολουθούμενη από την περιφέρεια Αττικής, η οποία αγγίζει το 16%.  Ακολουθούν η Θεσσαλία και η Πελοπόννησος αντίστοιχα ενώ περιοχές με μικρότερη παρουσία περιστατικών περιλαμβάνουν το Βόρειο Αιγαίο και τη Δυτική Μακεδονία.
• Hotspot & Σώματα Ασφαλείας: Σοκάρει το γεγονός ότι 13 αυτοκτονίες καταγράφηκαν σε hotspot, ενώ στα σώματα ασφαλείας, σε στρατό και φυλακές σημειώθηκε σημαντικός αριθμός περιστατικών, που αγγίζουν τα 10 καταγεγραμμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία μας. Αυτά τα δεδομένα υποδεικνύουν τη σοβαρότητα των ψυχικών πιέσεων που δέχονται συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες και το επείγον της ανάπτυξης στοχευμένων στρατηγικών υποστήριξης για αυτούς τους πληθυσμούς.
• Νοσοκομεία: Το 2024, το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών κατέγραψε 4 αυτοκτονίες σε νοσοκομεία, γεγονός που καταδεικνύει την ανησυχητική ανάγκη για ενίσχυση των προληπτικών μέτρων μέσα σε υγειονομικές δομές. Η ΚΛΙΜΑΚΑ, αναγνωρίζοντας την κρισιμότητα της κατάστασης, συνεργάζεται με το Λαϊκό Νοσοκομείο για την ανάπτυξη ενός καινοτόμου πρωτοκόλλου πρόληψης αυτοκτονιών. Στόχος μας είναι η εφαρμογή στοχευμένων δράσεων που θα ενισχύσουν την ασφάλεια και την ψυχική υποστήριξη ασθενών, συγγενών και εργαζομένων διασφαλίζοντας την έγκαιρη ανίχνευση και αντιμετώπιση των κινδύνων.
• Μήνες με Υψηλότερο Αριθμό Αυτοκτονιών:

Ιούνιος και Απρίλιος είναι οι μήνες με τις περισσότερες αυτοκτονίες, καταγράφοντας 46 και 45 περιστατικά αντίστοιχα.

Φεβρουάριος με 32 περιστατικά και Σεπτέμβριος με 39 αναδεικνύονται επίσης ως κρίσιμοι μήνες για τη ψυχική υγεία του πληθυσμού.

 Σύγκριση με Προηγούμενα Έτη:
Παρά τη μικρή αύξηση του αριθμού των αυτοκτονιών το 2024 σε σχέση με όσα κατέγραψε το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών της ΚΛΙΜΑΚΑ για το 2023 (451 περιστατικά), ο αριθμός παραμένει κάτω από τα επίπεδα του 2022, όταν οι καταγραφές είχαν φτάσει τα 581 περιστατικά. Ωστόσο, η γενική τάση δείχνει μια ανησυχητική σταθερότητα, γεγονός που απαιτεί άμεση και συντονισμένη δράση για την πρόληψη αυτών των τραγικών περιστατικών.

 Υποκαταγραφή των Αυτοκτονιών:
Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που αναδεικνύονται από τα δεδομένα του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών της ΚΛΙΜΑΚΑ είναι η υποκαταγραφή των αυτοκτονιών στην Ελλάδα. Ενώ το Παρατηρητήριο καταγράφει τα περιστατικά σε πραγματικό χρόνο, υπάρχει ένα σημαντικό χρονικό χάσμα σχεδόν 3 ετών από την ανακοίνωση των επίσημων στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ, λόγω γραφειοκρατικών δυσλειτουργιών, που έχουμε επισημάνει. Αυτό το χάσμα καθιστά την παρακολούθηση του φαινομένου δύσκολη και με καθυστερήσεις στην ενημέρωση των δεδομένων.

 Το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών του Κέντρου για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ, με τη συνεχιζόμενη προσπάθεια για συλλογή και επικαιροποίηση των στοιχείων, αποσκοπεί στη δημιουργία μιας όσο το δυνατόν εγκυρότερης εικόνας για τις αυτοκτονίες, ώστε να υπάρχει διαθέσιμη η πιο ακριβής και επικαιροποιημένη πληροφόρηση του φαινομένου στη χώρα μας.

 Δράση και Ευαισθητοποίηση:
Η ΚΛΙΜΑΚΑ, παρακολουθώντας τις αυτοκτονίες σε πραγματικό χρόνο, αναγνωρίζει την ανάγκη για ενίσχυση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας και την ανάπτυξη στρατηγικών για την πρόληψη της αυτοκτονίας. Η υποστήριξη των ευάλωτων ομάδων και η επιστημονική γνώση και η ενημέρωση του πληθυσμού παραμένουν κεντρικοί άξονες για την αλλαγή αυτής της κατάστασης.

 Ευχαριστίες στο Δίκτυο Υποστηρικτών:
Το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών του Κέντρου για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ θα ήθελε να εκφράσει θερμές ευχαριστίες στο δίκτυο των ανθρώπων και φίλων του φορέα σε όλη την Ελλάδα, οι οποίοι με τη συνεχιζόμενη ενημέρωση για τα περιστατικά, όχι μόνο μέσω της παρακολούθησης της ειδησεογραφίας αλλά και μέσω προσωπικών επαφών και υποβολής αναφορών, συμβάλλουν καθοριστικά στην ακριβή καταγραφή των αυτοκτονιών. Η συνεργασία με αυτούς τους ανθρώπους είναι κρίσιμη για την έγκαιρη και ακριβή παρακολούθηση της κατάστασης.

 Συμπεράσματα:
Αν και η καταγραφή των αυτοκτονιών στην Ελλάδα παραμένει ατελής λόγω της υποκαταγραφής και των καθυστερήσεων από τη δημοσίευση των επίσημων στοιχείων, η ΚΛΙΜΑΚΑ συνεχίζει να παρέχει αξιόπιστα δεδομένα που θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη πολιτικών και στρατηγικών για την πρόληψη της αυτοκτονίας. Οι δράσεις υποστήριξης και η ενημέρωση του κοινού παραμένουν καθοριστικής σημασίας για την μείωση αυτών των τραγικών περιστατικών.